Şaşılık nedir, çeşitleri nelerdir?
İki gözün aynı noktaya doğru bakamaması durumuna şaşılık denir. İçe, dışa, aşağı, yukarı yönde şaşılık oluşabilir. Toplumda yaklaşık %5 oranında şaşılık görülür.
Baş ağrısına, çift görmeye, göz tembelliğine (görmenin azalması), özgüvende zayıflamaya, derinlikli görmenin bozulmasına, göz yorgunluğuna, halsizliğe yol açabilir.
Doğuştan olabileceği gibi sonradan şaşılık oluşabilir.
Tüm bakış pozisyonlarına bakarken şaşılık görülebileceği gibi, yalnızca bazı yönlere bakarken şaşılık oluşabilir. Böyle şaşılıklarda, örneğin karşıya bakarken gözleri aynı yöne bakabilen bir kişide, yana, yukarı, aşağı veya oblik pozisyona baktığında şaşılık oluşabilir. Bazen hep aynı göz kayarken, değişken olarak bazen sağ, bazen sol gözde kayma oluşabilir.
Şaşılığa bağlı yüzü yana çevirerek karşıya bakma, başı yana eğerek bakma şeklinde baş pozisyonları oluşabilir.
Yalancı şaşılık nedir?
İki göz aynı noktaya baktığı halde yalancı olarak şaşılık görüntüsü oluşabilir. Birçok çocukta burun kökü geniştir, bu nedenle yana bakışlarda arkada kalan göz içe kaymış gibi yalancı bir şaşılık görüntüsü meydana gelebilir. Tedavi gerektirmez. Yaşla düzelir.Bazen de görme ekseni ile gözün yapısal ekseni birbirinden oldukça farklı açıda olabilir. Bu da yalancı bir şaşılık görüntüsü verir.
Şaşılık nedenleri nelerdir?
Birçok şaşılık nedeni vardır. Başlıca; özellikle hipermetrop kişilerde görülebilen, akomodatif denilen fokus yapmaya bağlı şaşılık gelişebilir, bir gözde görme azlığına bağlı, göz sinirlerinde felçlere bağlı, tiroid bozukluklarına, myastenia gravis hastalığına bağlı, genetik, doğumsal nedenlere bağlı, kas veya kılıf sertliklerine, travmalara bağlı şaşılık oluşabilir. %30 şaşılıkta ailede başka bir şaşılık olgusu görülmüştür.Çocuklarda şaşılık
Çocuklarda doğuştan şaşılık olabileceği gibi sonradan da şaşılık oluşabilir.İki gözde gelen görüntüyü beyin birleştirir ve üç boyutlu, derinlikli görme oluşur. Şaşılık olduğunda beyin iki görüntüyü birleştiremez. Çift görmeyi engellemek için beyin, görüntülerden birisini baskılar. Bu nedenle çocuklardaki şaşılıklarda tedavide geç kalınırsa bir gözde göz tembelliği (ambliyopi) gelişebilir, ömür boyu bir gözü zayıf görebilir. Yine tedavide geç kalınırsa derinlikli, üç boyutlu görme tekrar kazanılamayabilir, uzaklık mesafesini algılamada ve ince işleri yaparken zorluklar oluşabilir. Bu durumu yaşayan çocukta ve erişkinliğe ulaştığında da devam eden trafikte arabaların yaklaşma mesafesini hesaplamakta, ince el becerilerinde zorluk yaşayabilir.
Çocuklardaki şaşılıklarda, gözlük tedavisi, bir gözü kapama gibi bazı yöntemlerle tembellik tedavisi, cerrahi tedavi veya bunların kombinasyonları uygulanabilir.
Kapama tedavisini kolaylaştıran pilli elektronik gözlükler üretilmiştir. Tembellik tedavisinde Dikoptik tedavi gibi bazı elektronik uygulamalar, sitikolin ilaç tedavisi yapılabilir.
Erişkinlerde şaşılık
Erişkindeki şaşılık; tedavi edilmemiş veya başarı ile tedavi edilmemiş çocukluk şaşılığının erişkinde devam etmesine bağlı olabileceği gibi, göze giden sinirlerdeki felce, göz tembelliğine, tiroid bozukluklarına, myastenia gravise, başka nörolojik bozukluklara, travmaya veya bazı hastalıklara bağlı oluşabilir.Erişkinde geç oluşan kaymalar sıklıkla çift görmeye neden olabilir.
Erişkin şaşılığında cerrahi tedaviden sonra çift görme (diplopi) oluşabilir, çocuklarda bu rahatsızlık birkaç haftada düzelebilirken erişkinde uzun sürebilir, sürekli olabilir. Bu durumda prizmatik camlar, yeniden cerrahi tedavi gerekebilir. 15 yaşından yukarı kişilerde ayarlanabilir sutür cerrahi yöntemi, gözleri orta hizaya getirmekte daha kesin sonuçlar verir ve çift görme ihtimalini azaltır.
Erişkin şaşılık cerrahisinden sonra bazen derinlik hissi de tekrar kazanılabilir. Şaşılığı düzelen erişkinin özgüveni artar, daha mutlu bir yaşam sürebilir.
Şaşılık tedavileri nelerdir?
Bazı şaşılıklar gözlükle, kontakt lens ile veya excimer laser tedavisi ile tamamen düzelebilir. Bazı şaşılıklar ise bu tedavilerle kısmen düzelebilir. Bazı şaşılıklar ortoptik tedaviden yarar görebilir.- Bazı şaşılıklarda prizmatik gözlük verilir. Bazı şaşılıklarda botulinum toksin (Botox gibi) uygulanır.
- Çoğu şaşılıkta cerrahi gerekir. Gözü hareket ettiren kaslar güçlendirilir, gevşetilir veya yeri değiştirilir.
- Şaşılık tedavisinde birden çok cerrahi gerekebilir.
- Şaşılık cerrahisinden önce göz tembelliği (ambliyopi) için tedavi gerekebilir.
- Cerrahiden sonra özellikle erişkin hastalarda çift görme (diplopi) oluşabilir. Çift görme oluşursa prizmatik gözlük veya cerrahi tekrarı gerekebilir. Erken yaşta ameliyat olmak, çift görme ihtimalini azaltır.
- Şaşılık cerrahisinden sonra görme kaybı oluşması çok nadirdir. Erken cerrahinin önemi büyüktür.
Şaşılık ne zaman tedavi edilmelidir?
Doğuştan olan içe şaşılıkların ideal ameliyat yaşı 6 ay 12 ay arasıdır.Bebeklikte, çocuklukta ortaya çıkan şaşılıkların ideal ameliyat yaşı 4 yaş ve öncesidir. Ancak, bu her zaman, ailenin geç kalması nedeni ile mümkün olamamaktadır.
Ara ara (intermitant) şaşılıklarda iyi bir ölçüm alınabildikten sonra cerrahi uygundur.
Erken yaşta yapılan cerrahilerde derinlik hissinin kazanılabilmesi, ideal görme fonksiyonlarına ulaşmak daha mümkündür. Şaşılık cerrahisi geciktikçe derinlikli görme ihtimali azalır, çift görme ihtimali artar.
Erişkin yaşlara ulaşıldığında, ayarlanabilir sutür cerrahisi, çift görme komplikasyonu ihtimalini azaltır.
Şaşılık tedavisinin faydaları nelerdir?
- Şaşılık tedavisi ile gözler aynı noktaya bakabilirse derinlikli görme sağlanabilir.
- Şaşılığın düzelmesi sonucu kişinin özgüveni ve sosyal becerileri artar.
- Erken tedavilerde göz tembelliği (ambliyopi) ihtimali azalır ve gerektiğinde tembellik tedavisi, tedaviye eklenerek kısmen veya tamamen tembellik düzelebilir.
- Erken şaşılık tedavisinde çift görme ihtimali azalır. Erişkin yaşlarda çift görme ihtimali artar.
- Derinlikli görme sağlanırsa trafikte kaza ihtimali azalır, ince el becerileri artar.
SEVGİGÖZ'de yapılan şaşılık tedavileri nelerdir?
- İçe, dışa, yukarı, aşağı, oblik şaşılıklara, daha önce çeşitli kereler ameliyat geçirmiş olgulara,
- Brown Sendromu, Duane Sendromu gibi özellikli olgulara, çeşitli hareket kısıtlılıkları ile beraber olan olgulara,
- Şaşılık veya nistagmus nedeni ile yüzünü sağa veya sola dönerek veya başını yana eğerek karşıya bakan bakan baş pozisyonu gelişmiş olgulara,
- 6 aylık bebekten yetmişli yaşlara kadar olan olgulara
- Erişkin şaşılıklı olgularda ameliyattan sonra çift görme ihtimalini azaltan, daha düzgün bakışın sağlanması olasılığı artıran, ayarlanabilir sutür cerrahisi yapılmaktadır.
- Nistagmus (göz titremesi) cerrahisi yapılmaktadır.
- Gerekli olan olgulara botulinum toksin (Botox) uygulaması yapılabilmektedir.
- Ambliyopi (göz tembelliği) tedavisindeki en güncel yaklaşım Dikoptik tedavidir. Son yıllarda uygulanmaya başlanan ve iki gözü birden çalıştıran bilgisayar destekli ve 3 boyutlu bir tedavidir. Uygun hastalarda 10 yaşından sonra da etkili olabilmektedir. 3 boyutlu görmeyi geliştirmesi ve kapatma yapmayan çocuklarda daha rahat uygulanabilmesi en büyük artılarıdır. Genel olarak başlangıç görme seviyesi ne kadar yüksekse kazanç da o kadar yüksek olmaktadır. Bilimsel çalışmalarda kapatma çağındaki ve düşük görme keskinliği olan çocuklarda da kullanılmaktadır. Kliniğimizde uygulanmaktadır.