Göze gelen görüntü önce gözün en dış tabakası olan korneadan geçer, daha sonra göz bebeğinin arkasındaki şeffaf mercek tarafından odaklanarak sinir tabakasına iletilir. Katarakt, bu merceğin içerisindeki protein moleküllerinin yığılmaya başlaması nedeniyle şeffaflığını kaybetmesidir.
Matlaşan mercekte ışık geçirgenliği azalır ve puslu, bulanık görme sorunları ortaya çıkar. Hastalarda nadiren çift görme sorunu da görülebilmektedir. Katarakt, bulanık görme, renklerin soğuk algılanması, renkleri ayırt etmede güçlükler, karanlıkta görüşün bozulması, parlak ışığa bakıldığında kamaşma, gözlerde yorgunluk ve baş ağrısı gibi belirtiler verir. İlerleyen dönemlerde merceğin ışık geçirgenliğinin iyice azalması nedeniyle hasta sadece ışığı farkedecek ancak hiçbir şey göremeyecektir.
Matlaşan mercekte ışık geçirgenliği azalır ve puslu, bulanık görme sorunları ortaya çıkar. Hastalarda nadiren çift görme sorunu da görülebilmektedir. Katarakt, bulanık görme, renklerin soğuk algılanması, renkleri ayırt etmede güçlükler, karanlıkta görüşün bozulması, parlak ışığa bakıldığında kamaşma, gözlerde yorgunluk ve baş ağrısı gibi belirtiler verir. İlerleyen dönemlerde merceğin ışık geçirgenliğinin iyice azalması nedeniyle hasta sadece ışığı farkedecek ancak hiçbir şey göremeyecektir.
Sağlıklı Lens
Kataraktlı Lens
- Yaşa bağlı kataraktlar: Kataraktın en çok görüldüğü tiptir. Normalde göz merceğimiz su ve proteinden oluşmaktadır. Protein miktarı tam olarak lensi saydam tutacak miktardadır ancak yaşla beraber bölgesel veya genel olarak birikmeye ve yoğunlaşmaya başlar. Yaşla beraber lens metabolizmasını bozan faktörlerden en önemlisinin oksidatif değişiklikler olduğu düşünülmektedir. Bazı araştırmalarda UV ışığından korunmanın ve lutein, zeaksantin, Omega 3, E ve C vitamini gibi antoksidanlardan oluşan diyetin katarakt oluşumunu azalttığı veya geciktirdiği gösterilmiştir. Korunma önemli olsa da yaşa veya genetik yapıya bağlı olarak katarakt oluşumunun bazen kaçınılmaz olduğu unutulmamalıdır.
- Doğumsal kataraktlar: Bebeklerde görülen bu tip kataraktın zaman geçirilmeden tedavi edilmesi gerekir. Katarakt oluşan göz tedavi edilmediği taktirde görmeyi öğrenemeyeceği için, göz tembelliği oluşabilir.
- Diğer kataraktlar: Bu tip kataraktlara genellikle göz içi hastalıkları, gözü etkiyen darbeler, metabolik hastalıklar ve kortizon gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı yol açabilmektedir.
- Diyabete bağlı kataraktlar: Diyabete bağlı olarak aşırı glukoz birikmesi nedeniyle göz merceğindeki liflerin su ile dolması, lensin saydamlığını kaybetmesine yol açar ve katarakt oluşur.
Normal Görüş
Kataraktlı Görüş
Katarakt tedavisi
Fako Katarakt tedavisi, kısaca Fako olarak adlandırılan Fakoemülsifikasyon Cerrahisi ile yapılır. Dikişsiz ve iğnesiz, damla anestezi altında yapılan bir operasyondur. Eski tekniklerde olduğu gibi operasyon için kataraktın olgunlaşmasını beklemeye gerek yoktur.Fako tekniğinde hastaya operasyon öncesi tetkikler yapılarak, takılacak olan suni merceğin özellikleri ve numarası belirlenir. Göze 3 mm’den küçük bir kesi içerisinden girilir ve kataraktlı göz merceği, ses dalgaları (ultrasonik dalgalar) ile kırılır ve Fakoemülsifikasyon Cihazı ile emilir. Çıkarılan merceğin yerine yüksek kaliteli, suni bir lens yerleştirilerek operasyon dikişsiz olarak tamamlanır. Yeni mercek hastanın gözünde hayat boyu kalabilir. Günümüzde göze yerleştirilen merceklerin özelliklerini değiştirerek hastanın astigmat, uzak görme ve yakın görme gibi şikayetlerini de düzeltmek mümkündür. Hem uzağı hem yakını gösterebilen mercekler halk arasında Akıllı lens veya Akıllı Mercek olarak bilinmektedir. Katarakt cerrahisinden sonra hastalar 1-2 saat içerisinde evine gidebilmekte ve birkaç gün içinde günlük işlerine dönebilmektedir. Ameliyattan sonra göz genellikle bir gün kapatılmaktadır. Operasyon sonrasında 3 hafta ilaç kullanımı gerekmekte ve hastalar 1. gün, 1. hafta ve doktorun önerdiği zamanda kontrol edilmektedir.
Doğumsal kataraktlarda tedaviye çok erken başlanması gerekir. Hastanın kataraktı yoğunsa beklenmez ve teşhis konur konmaz ameliyat edilir. Eğer göz tembelliği oluşmuş ise buna özgü bir tedavi uygulanır. 2-3 yaşından sonra göze suni mercek takılarak tedavi tamamlanır.
